Ken jij ze…? Mensen die charmant gedrag inzetten voor eigen gewin? Niet omdat ze gewoon aardig zijn, maar omdat ze jou nodig hebben om te krijgen wat ze willen.
Bij de ene persoon is deze klant, client of misschien wel ex-partner dwingend, dominant of zet de slachtofferrol in om zijn/haar doel te bereiken, maar bij mensen die nodig zijn voor eigen gewin zijn ze poeslief en charmant. En zelfs als diegene aardig tegen jou is, krijg je er zelf de kriebels van omdat het voelt als een truc.
Daarom is het zo belangrijk dat we dit gedrag gaan herkennen in onze privélevens en op de werkvloer. En dat we weten hoe we hierop in moeten spelen, zodat we direct weerbaar kunnen reageren. Zo kunnen ook mensen met dit gedrag geholpen worden en andere handelingsalternatieven aan leren om oprecht contact te maken met zichzelf en met anderen. En als zij dit steevast niet willen veranderen, dan beschermen we ons zelf beter tegen ziekte, eigen frustratie of twijfelgevoelens.
Dus wat is manipulatief gedrag eigenlijk en welke vormen zijn er?
Manipulatief gedrag is een gedrag dat erop gericht is om anderen te beïnvloeden of te controleren, zonder dat de ander zich daar bewust van is. Het kan in verschillende vormen voorkomen, zoals het gebruik van leugens, bedrog, intimidatie, of emotionele chantage. Het kan zowel in persoonlijke als professionele relaties voorkomen en kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, angst en twijfel bij het slachtoffer.
Manipulatie kan op verschillende manieren plaatsvinden, waaronder:
1. Emotionele chantage: Dit houdt in dat iemand anders wordt beïnvloed door emotionele druk, zoals schuldgevoel, angst of empathie. Dit kan het slachtoffer in een situatie brengen waarin hij of zij zich gedwongen voelt om te doen wat de manipulator wil. Voorbeelden uit onze trainingen zijn hierbij: ‘Als er nu iets met mijn kinderen gebeurd, dan is het jouw schuld en dan ben jij de verantwoordelijke’ of ‘Ik maak mezelf van kant, als het nu niet gebeurd en dan slaap jij vast lekker vanavond’.
2. Gaslighting: Dit is een vorm van manipulatie waarbij de manipulator het slachtoffer probeert te doen twijfelen aan hun eigen waarnemingen, herinneringen of gevoelens. Hierdoor kan het slachtoffer gaan geloven dat de manipulator de waarheid spreekt, wat kan leiden tot een gevoel van verwardheid en onzekerheid.
3. Intimidatie: Dit houdt in dat de manipulator dreigementen gebruikt om het slachtoffer te dwingen tot bepaald gedrag. Dit kan leiden tot een gevoel van angst en onzekerheid bij het slachtoffer.
4. Leugens: Dit is een veelgebruikte methode van manipulatie, waarbij de manipulator liegt om zijn of haar doel te bereiken. Dit kan leiden tot een gebrek aan vertrouwen en wantrouwen bij het slachtoffer.
5. Shopgedrag: Bij deze vorm van manipulatie wordt een grens niet geaccepteerd en gaat iemand net zo lang door totdat de manipulator iemand vindt, die twijfelt of ‘ja’ zegt.
Hoe ga ik dan om met manipulatief gedrag?
Het is belangrijk om manipulatief gedrag te herkennen en te vermijden. Enkele tips om manipulatie te voorkomen of mee om te gaan zijn:
1. Blijf uit de boksring: Door te begrijpen hoe manipulatie werkt, kun je het gedrag van de manipulator herkennen en hierop reageren of juist laten rusten. Weet dat ‘ze’ willen winnen en zodra je de boksring in stapt lek je jouw positieve energie.
2. Laat je niet intimideren: Als je het gevoel hebt dat iemand je intimideert, zeg het dan. Maak duidelijk dat je niet bereid bent om te buigen voor druk.
3. Vertrouw op je eigen gevoel: Als je het gevoel hebt dat iets niet klopt, dan is dat waarschijnlijk ook zo. Vertrouw op je eigen gevoel en neem de tijd om de situatie te analyseren voordat je beslissingen neemt. Doe geen toezeggingen op het moment zelf.
4. Stel grenzen: Als iemand probeert je te manipuleren, is het belangrijk om grenzen te stellen. Maak duidelijk wat je wel en niet bereid bent te accepteren. Laat de verantwoordelijk daar waar deze hoort.
5. Documenteer. Bouw een dossier op, zodat je feitelijk aan kan geven welke incidenten zijn geweest. Schrijf ook letterlijke zinnen op die gezegd zijn.
6. Maak afspraken met je collega’s hoe om te gaan met dit gedrag en straal hetzelfde uit.
7. Zoek steun: Als je het gevoel hebt dat je gemanipuleerd wordt, zoek dan steun bij vrienden, familie of professionele hulpverleners. Zij kunnen je helpen om sterker te staan en om te gaan met de manipulatie.
Manipulatief gedrag kan schadelijk zijn voor je mentale en emotionele gezondheid. Het is belangrijk om jezelf te beschermen hiervoor. Meer weten? Neem gerust contact op met Bureau Op Eigen Kracht om training of coaching te krijgen op dit vlak.